نحوه کنترل احساسات در ترید؛ مراحل و نکات کلیدی

تریدینگ در بازار مالی می تواند از لحاظ روحی بسیار چالش بر انگیز باشد و معامله گر با کوهی از احساسات رو به رو شود. ترس، طمع، اضطراب و استرس می تواند تریدر را به درجه ای برساند که نتواند در مواقع حساس به درستی تصمیم گیری کند و مسیر خود را به موقع بیابد. همین موضوع باعث شده آگاهی از احساسات و کنترل در ترید برای هر تریدری امری ضروری محسوب شود.

تریدینگ در بازارهای مالی مثل بازار فارکس یا بازار سهام به سال ها تمرین و تجربه و فهم بازار نیاز دارد تا بتوانید سود خود را افزایش دهید. و یکی از مسائلی که نباید هنگام تریدینگ انجام دهید و نتیجه آن را با تجربه ای که کسب کرده اید قطعا می دانید، معامله کردن در زیر فشار احساسات است.

تریدینگ با احساسات معایب زیادی را برای تریدر به همراه دارد و می تواند باعث ضرر و زیان زیاد شود. برای جلوگیری از این موضوع ما در این مطلب به نحوه کنترل احساسات در ترید می پردازیم و مراحل و نکات کلیدی را بررسی می کنیم.

مهم ترین احساسات در ترید

تریدر در بازارهای مالی و در شرایط مختلفی که این بازارها و معاملات به همراه دارند، با احساس های مختلفی هم درگیر می شوند؛ از هیجان و شنگولی تا ترس و پنیک و گاهی هم افسردگی و یاس و ناامیدی.

در ادامه به مهم ترین احساساتی که تریدر با آن ها رو به رو می شود، می پردازیم:

– سرخوشی

سرخوشی یا Euphoria حسی است که تریدر گاهی با آن رو به رو می شود و در یک لحظه احساس خوشی بیش از حد به او دست می دهد که می تواند نتیجه معامله ای پر سود باشد. درست است که این حس، حس بدی نیست اما در دنیای تریدینگ می تواند تریدر را وارد ریسک زیادی کند. اعتماد به نفس بیش از حد، غرور و ریسک کردن بیش از حد پس از این حس خود نتایج نامطلوبی را برای تریدر به همراه دارد.

– ترس

ترس جزو آن دسته از احساساتی است که در تمام مراحل زندگی با آن رو به رو می شویم. اما در دنیای تریدرینگ اگر تریدر نتواند کنترل احساسات در ترید را در دست بگیرد و در نوسانات بازار بترسد، می تواند باعث ضررهای کوچک و بزرگ شود. تریدرها در این شرایط با ترس خود تصمیم گیری می کنند و تصمیم آن ها از ترس نشات می گیرد. این ترس در نهایت ممکن است به فروش تمام دارایی ها ختم شود یا این که به معاملات به موقع وارد نشوند.

یکی از عواقبی که ترس برای تریدر به همراه دارد، ناتوانی است. وقتی شما به عنوان تریدر با مسئله ای رو به رو می شوید نمی دانید باید چه کنید و چه تصمیمی بگیرید. این موضوع به ویژه در حرکات سریع بازار تاثیر می گذارد؛ جایی که کلید موفقیت در عکس العمل سریع به این حرکات و تغییرات است.

– یاس و ناامیدی

یاس و ناامیدی یکی دیگر از احساساتی است که باید در ترید آن را کنترل کرد. تریدر اساسا این احساس را بعد از پنیک حس می کند. ناامید می شود و اعتماد به نفسش بسیار پایین می آید.

یاس و ناامیدی ممکن است از ضرر و زیان زیاد یا باخت پشت سر هم نشات بگیرد. در این شرایط تریدر امیدش را نسبت به توانایی های خود از دست می دهد و نمی تواند با اعتماد به نفس معاملات را مدیریت کند.

– اعتماد به نفس کاذب

ممکن است در معامله ای سود زیادی را به دست آورده باشید و به دنبال آن حس کنید که تمام استراتژی های معاملاتی را فرا گرفته اید و معامله گری حرفه ای شده اید. این احساس ممکن است شما را در شرایط بدی در بازارهای مالی قرار دهد. ممکن است با تصور این که دیگر با تجربه هستید، معاملات با اندازه های بسیار بزرگ را انتخاب کنید و ریسک های زیادی را متقبل شوید. که این خود در نهایت به از دست دادن سرمایه تان منجر می شود.

بیشتر بخوانید: پراپ تریدینگ چیست؟

تاثیر احساسات بر تصمیم گیری در تریدینگ

حالا که با احساسات مختلفی که تریدرها با آن در دنیای معاملات رو به رو می شوند آشنا شدیم و پیش از آن که به کنترل احساسات در ترید بپردازیم، بهتر است با تاثیر این احساسات نیز آشنا شویم.

+ ایجاد ریسک های زیاد و غیرضروری

بازارهای مالی به خودی خود ریسک زیادی را برای تریدر به همراه دارند. البته برای رفع این ریسک ها استراتژی های مدیریت ریسک زیادی وجود دارند. اما وقتی شما احساساتتان را در ترید درگیر کنید این ریسک ها هم چند برابر می شوند. وقتی با احساسات معامله می کنید خیلی از موارد ضروری را که باید برای معاملات طی کنید در نظر نمی گیرید.

برای مثلا زمانی که قیمت های بازار به سرعت در حال افزایش است، ممکن است احساس عقب افتادن از معاملات و بقیه تریدرها به شما دست بدهد. در این زمانِ حساس اگر تریدر احساسات خود را کنترل نکند و به تحلیل های خود پایبند نباشد ممکن است با ضرر جبران ناپذیری رو به رو شود.

+ تریدینگ بدون توجه به اهداف

یکی از نکات کنترل احساسات در ترید برنامه ریزی و انجام معاملات بر اساس اهدافتان است. وقتی بدون درگیری احساسات معامله می کنید، تصمیم گیری هایتان بر اساس منطق، بررسی و تحلیل های بازار است. به درستی و به موقع وارد معاملات درست می شوید و به موقع نیز خارج می شوید. این سبک از معامله به شما اعتماد به نفس خوبی نیز می دهد که می توانید به خوبی بازار را ارزیابی کنید و استراتژی تریدینگ خود را بر اساس اهدافتان پایه گذاری کنید.

اما درگیر کردن احساسات در تریدرینگ باعث می شود شما به اهداف معاملاتی خود توجهی نکنید و معاملاتی را انجام می دهید که هیچ منطق و تحلیل درستی پشت آن ها نیست. نگاه بلند مدت نخواهید داشت و می خواهید در کوتاه مدت معاملاتی را انجام دهید که آن حس را به نحوی جبران کنید.

+ ورود به دنیای انتقام از بازار

وقتی شما در نتیجه احساسات در معاملاتتان دچار ضرر و زیان می شوید ممکن است وارد مرحله ای از انتقام شوید که به آن انتقام از بازار یا Revenge Trading می گویند. معامله ای را تنها برای این که ضرر معامله قبلی را جبران کنید وارد آن شده اید. این حس، حس اضطرار است برای آن که هر چه سریع تر حس بازنده بودن را از خود دور کنید.

و تاثیر آن در معاملاتتان به این صورت نشان داده می شود که خود را میان ده ها معامله می یابید که با اهداف تریدینگ شما هیج نسبتی ندارند. نتیجه ای هم که از آن به دست می آورید این است که به جای جبران ضررهای قبلی خود، بیشتر دچار ضرر و زیان می شوید و ممکن است کل سرمایه خود را از دست بدهید.

همچنین انتقام از بازار باعث اور تریدینگ (overtrading) می شود و هزینه های شما را نیز افزایش می دهد. در این شرایط آن قدر سطح استرس شما بالا می رود که بدون توجه به اهداف تردینگ و تحلیلی هایی که انجام داده اید وارد معاملات متعدد می شوید و احتمال از دست دادن سرمایه تان هم بیشتر می شود. برای نرسیدن به این درجه بهتر است راهکارهایی را برای کنترل این احساس در ترید پیش بگیرید.

بهتر است زمانی که معاملات بر وفق میل شما پیش نمی روند، دست از معامله بکشید و یک روز را به خود استراحت بدهید. ببینید چرا این طور شد و چه کاری را کجا اشتباه انجام دادید. و با بررسی و تحلیل درست برای معاملات آینده خود برنامه ریزی کنید.

بیشتر بخوانید: بهترین پراپ تریدینگ ها در سال 2024 که باید بشناسید

اهمیت کنترل احساست در ترید

تصور کنید وارد بازاری می شوید و توقع دارید پس از ورود شما ارزش دارایی ها افزایش یابد. اما پس از ورود به معامله می بینید اعداد به سمتی که شما بررسی و تحلیل کرده بودید نمی روند و ارزش دارایی شما هر لحظه دارد کم و کم تر می شود. حالا چه کار می کنید؟ چه حسی دارید؟ این همه سرمایه ای که در این معامله گذاشته بودید چه می شود؟ چه قدر ضرر می کنید؟

به تمام تحلیل های خود نگاه می کنید و دائم به این موضوع فکر می کنید، و هم زمان قیمت ها دارد کاهش می یابد.

کم کم احساسات شما بیش تر از قبل خود را نشان می دهند. می ترسید که سرمایه خود را از دست بدهید. اما فکر می کنید شاید قیمت ها برگردد! در اینجا احساسات بر شما غلبه کرده و اهداف تریدینگ خود را فراموش کرده اید و نمی دانید چه کنید.

این جا است که کنترل احساسات در ترید اهمیت خود را نشان می دهد. باید بتوانید در زمان های حساس تصمیم بگیرید و خود را با شرایط وفق دهید.

مراحل و نحوه کنترل احساسات در ترید

کنترل احساسات در ترید یکی از مهم ترین عوامل موفقیت هر تریدری است. پس برای آن که بتوانید احساسات خود را در بازارهای پر چالش و پر ریسک کنترل کنید، بهتر است با نحوه مدیریت احساسات آشنا شوید.

1. ایجاد قوانین شخصی

یکی از مراحل و راه کارهای کاربردی برای کنترل احساسات در ترید، داشتن قوانین شخصی خودتان است. برای مثال این قوانین می توانند سطح ریسک پذیری یا سود شما در ورود و خروج به معاملات باشد. همچنین تعیین حد سود و حد ضرر در معاملات از جمله همین قوانین است که بر اساس برنامه معاملاتی شما تعیین می شود.

2. مطالعه

پیش از هر چیزی باید در مورد بازار مطالعه کنید و این مورد یکی از مهم ترین راه کارهای کنترل احساسات در ترید است. اخبار را دنبال کنید، شرایط بازار را در نظر بگیرید و با ترندها پیش بروید. این موارد به شما کمک می کنند از پیش خودتان را برای شرایط بازار آماده کنید و در نتیجه بدانید قرار است با چه حس هایی در آن شرایط رو به رو بشوید. در نهایت خود را آماده رویارویی با آن ها می کنید.

3. سنجش شرایط خود

زمانی می شود که شما دستتان به ترید و معامله کردن نمی رود. با آن که فکر و حرکت خوبی نیست و باید با برنامه پیش بروید ولی گاهی برای کنترل احساسات در ترید باید از معاملات دور بود. اگر حس و حال ترید ندارید، زمانی را به خود استراحت بدهید.

4. کاهش حجم معاملات

یکی از آسان ترین راه ها برای کاهش اثرات احساسات در تریدهای شما، کاهش اندازه معاملات است. وقتی سایز ترید زیاد باشد ریسکی که به همراه دارد و سرمایه ای که در این معامله می گذارید هم بالا است. در شرایط و حرکات بازار تنها یک تغییر کوچک در خلاف جهت تریدینگ شما می تواند شرایط استرس زایی را برای شما ایجاد کند و همین ترس از دست دادن سرمایه و ضرر و زیان بالا احساسات شما را به شدت درگیر می کند. و ممکن است نتوانید در آن موقعیت حساس به درستی تصمیم بگیرید یا برنامه و استراتژی های معاملاتی خود را پیاده سازی کنید.

اما وقتی اندازه معاملات شما کم باشد، ضرری که ممکن است با آن همراه باشد کم و ریسک معاملاتی آن نیز کاهش می یابد. همین موضوع باعث می شود در شرایط مختلف بهتر بتوانید احساسات خود را کنترل کنید.

5. معامله در ساعت های خاص

برای این که ذهن شما دائما درگیر معاملات و بازار نباشد، فکر خوبی است که زمان مشخصی از روز را به معامله اختصاص دهید. در این صورت در زمان استراحت خود به معنای واقعی ذهن شما آرام است و هنگام معاملات ذهن خسته ای ندارید و تمرکزتان هم بیشتر است.

6. ایجاد برنامه تریدینگ و ژورنال تریدینگ

از مهم ترین مراحل کنترل احساسات در ترید داشتن برنامه تریدرینگ است. و برنامه تریدینگ هم زمانی قابل ارجاع است که شما فعالیت های گذشته و عملکرد استراتژی های خود را در ژورنالی ثبت کرده باشید و براساس نتایج و عملکرد گذشته خود برنامه تریدینگ تهیه کنید. این تریدینگ پلن (Trading Plan) تا حد زیادی احساسات شما را در تریدینگ کنترل می کند و می توانید در شرایط مختلف بازار طبق برنامه جلو بروید.

7. آرام باشید

اگر آرام باشید و از معاملات و تریدهای خود لذت ببرید، بهتر می توانید در شرایط مختلف بازار بر احساسات خود مسلط باشید و به موقع تصمیمات منطقی تری بگیرید.

بیشتر بخوانید: روتین‌های ماهانه یک تریدر (معامله گر) موفق

نکات کنترل احساسات در ترید

کنترل احساسات در ترید مسئله ای است که هر تریدری باید بتواند آن را به خوبی انجام دهد. در غیر این صورت در معاملات خود به درستی تصمیم گیری نمی کند و ریسک های زیادی را متحمل می شود. برای جلوگیری از ضرر و زیان های جبران ناپذیر در تریدینگ بهتر است نکات زیر را در نظر بگیریم.

1. پیش از هر چیز استراتژی و برنامه خود را آماده کنید

تریدینگ به برنامه ریزی و آمادگی از پیش تعیین شده نیاز دارد. به جای آن که وسط ترید کردن و با حضور احساساتی مثل ترس، پنیک کردن و استرس یادتان بیاید که حالا باید برنامه ریزی کنید و تصمیم بگیرید، بهتر است پیش از ورود به ترید برای شرایط مختلفی که ممکن است پیش بیاید، برنامه ریزی کنید و استراتژی تریدینگ خود را از پیش تعیین کنید.

باید بدانید منطق پشت ترید شما چیست و چرا و چگونه تصمیم گیری کنید. البته باید این را هم قبول کنید که همیشه قرار نیست تصمیم شما درست باشد و گاهی اشتباه کردن هم ممکن و طبیعی است.

پذیرش اشتباه و گذر از آن مهم ترین قدم در جهت تریدینگ موفق است و خب مسئله ای است که هر کسی آن را نمی پذیرد.

باید بدانید چرا دارید وارد یک ترید می شوید و باید از پیش برنامه ریزی های لازم را انجام دهید که اگر حرکات بازار بر اساس برنامه ریزی شما پیش نرفت، حالا باید چه کنید و چه استراتژی را اعمال کنید.

برنامه تریدینگ باید شامل نقاط ورود و خروج و استراتژی های مدیریت ریسک شود تا بتوان آن را در معاملات اعمال کرد.

2. ژورنال تریدینگ تهیه کنید

ژورنال تریدینگ با ارزش ترین ابزار برای تریدرها است و برای کنترل احساسات در ترید کاربرد زیادی دارد. شما به عنوان معامله گر به کمک این ابزار می توانید تریدهای خود را ثبت کنید، استراتژی ها، موفقیت ها و ضرر و زیان های معاملاتتان را در آن ضبط کنید.

با بررسی و ارزیابی نقاط ورود و خروج گذشته، و استراتژی های تریدینگی که باعث سود یا ضرر شما شده اند، می توانید الگوهای تریدینگ را شناسایی کنید و خود را برای شرایط احساسی مختلف که در تریدها ممکن است اتفاق بیفتد آماده کنید. وقتی آگاهی شما بالا می رود، می توانید بر اساس درسی که از این ژورنال گرفتید، تصمیمات منطقی تری بگیرید.

3. ریسک پذیری خود را بسنجید

برای آن که احساسات خود را در ترید کنترل کنید بهتر است ریسک پذیری خود را بسنجید و بدانید حد ریسک پذیری شما چه قدر است. با سنجش آن می توانید فعالیت های معاملاتی خود را بر اساس آن بچینید. آگاهی از مرز و حد خود شما را قادر می سازد تا تصمیمات مطمئن تری بگیرید و از درگیری احساسات در ترید تا حد امکان خودداری کنید.

4. حساسیت های خود را بشناسید

روی چه چیزی حساس هستید؟ آیا وقتی موقعیت پر سودی را می بینید نمی توانید خود را کنترل کنید و می خواهید آن را به دست بیاورید؟ این همان حساسیت شما است که ممکن است در معاملات به ضرر شما باشد. به همین منظور یکی از راه های کنترل احساسات در ترید آن است که بدانید روی چه چیزهایی حساس هستید و ممکن است روی تصمیم گیری شما تاثیر بگذارد.

آگاهی از خود و شناخت خود مهم ترین اصلی است که به کمک شما می آید. چون می دانید روی چه چیزی حساس هستید، از پیش برای رویارویی با آن موقعیت برنامه ریزی می کنید و سعی می کنید آن را کنترل کنید.

5. احساسات خود را بپذیرید

یکی دیگر از نکات کنترل احساسات در ترید آن است که علاوه بر شناخت احساسات خود، آن ها را بپذیرید. چیزی که تریدرهای موفق را از بقیه تریدرها جدا می کند، توانایی آن ها در پذیرش احساسات و کنترل آن است.

از اشتباهات خود بیاموزید و بدانید اشتباه کردن و ضرر کردن بخشی از دنیای معاملات است. شما می توانید با پذیرش احساس هایی که در معاملات درگیر آن می شوید، با اعتماد به نفس بیشتری در شرایط مختلف با آن ها رو به رو شوید و واکنش مناسبی به آن ها نشان دهید.

6. از ابزارها و تکنولوژی استفاده کنید

در دنیای دیجیتال امروز، پلتفرم های معاملاتی ابزارهای گوناگون مختلفی را ارائه می دهند تا به شما در تصمیم گیری در ترید کمک کنند. یکی از نکات کنترل احساسات در ترید این است که بتوانید از ابزارهای مختلف برای کنترل احساسات خود استفاده کنید.

برای مثال ممکن است احساسات شما بر شما غلبه کند و بخواهید معامله ای که در آن ضرر کرده اید را باز نگه دارید تا شاید دوباره حرکت بازار به سمتی برود که این ضرر شما جبران شود. اما در نهایت ممکن است سرمایه زیادی را از دست بدهید. اما با تعیین حد ضرر، به صورت خودکار معامله شما بعد از رسیدن به حدی از ضرر و زیان بسته می شود و دیگر احساسات شما در تریدینگ دخیل نمی شود.

7. دائما یاد بگیرید

یکی دیگر از نکات کنترل احساسات در ترید این است که دائما در حال یادگیری باشید. دنیای معاملات و بازاهای مالی دائما در حال تغییر هستند و تریدر باید خود را با آن وفق دهد. وقتی شما به دنبال مطالعه و رشد دانش خود باشید، با اعتماد به نفس بیشتر و اضطراب کمتری به سراغ معاملات می روید و می دانید اگر دارید تصمیمی می گیرید از روی احساسات نیست؛ بلکه برگرفته از مطالعات و دانشی است که فرا گرفته اید!

بیشتر بخوانید: چگونه بدون سرمایه ترید کنیم؟ آموزش ترید بدون سرمایه

سخن پایانی

کنترل احساسات در ترید از مهم ترین تفاوت های معامله گران موفق با بقیه تریدرها در بازارهای مالی از جمله بازار فارکس است. وقتی شما احساسات را در ترید خود دخالت دهید، ممکن است در شرایط حساس بازار و در موقعیت های مختلف به درستی تصمیم گیری نکنید و این تاثیر احساسات بر معاملات شما منجر به ضرر و زیان شما در ترید شود.

تریدرها باید نکات کنترل احساسات در ترید را رعایت کنند تا بتوانند به اهداف تریدینگ خود برسند. باید دائما اخبار را دنبال کنند و دانش خود را افزایش دهند؛ پذیرای احساسات خود باشند و حساسیت های خود را بشناسند و راه کارهایی را در برابر آن ها که متناسب با خود آن ها است پیدا کنند. و همچنین استفاده از ابزارهایی که به تصمیم گیری شما کمک می کند را نیز فراموش نکنید.

سوالات متداول

1. مهم ترین احساسات در ترید چیست؟

سرخوشی – ترس – یاس و ناامیدی – اعتماد به نفس کاذب

2. چگونه احساساتم در ترید را کنترل کنم؟

1. ایجاد قوانین شخصی – 2. مطالعه – 3. سنجش شرایط خود – 4. کاهش حجم معاملات – 5. معامله در ساعت های خاص – 6. ایجاد برنامه تریدینگ و ژورنال تریدینگ – 7. آرام باشید